Ósemki, czyli zęby mądrości, często sprawiają problemy już na etapie wyrzynania się. Gdy nie mają wystarczająco dużo miejsca w łuku zębowym, mogą pozostać częściowo lub całkowicie ukryte w dziąśle, prowadząc do różnych dolegliwości. Jakie objawy mogą świadczyć o zatrzymanych ósemkach i kiedy należy skonsultować się ze stomatologiem?
Czym są zatrzymane ósemki?
Ósemki, nazywane również zębami mądrości, to ostatnie zęby trzonowe, które zwykle wyrzynają się między 17. a 25. rokiem życia. U wielu osób proces ten przebiega bezproblemowo, jednak zdarza się, że ósemki nie mają wystarczająco dużo miejsca w łuku zębowym i nie mogą się prawidłowo wyrżnąć. W takiej sytuacji pozostają częściowo lub całkowicie ukryte pod dziąsłem, lub w kości szczęki – mówimy wtedy o zatrzymanych ósemkach.
Zatrzymanie zęba mądrości może wynikać z wielu czynników, takich jak niewystarczająca przestrzeń w jamie ustnej, nietypowy kąt wyrzynania się zęba, a nawet uwarunkowania genetyczne. W wielu przypadkach zatrzymane ósemki nie dają wyraźnych objawów, jednak w innych mogą powodować ból, stany zapalne czy problemy ortodontyczne.
Jakie mogą być objawy zatrzymanych ósemek?
Jednym z najczęstszych objawów jest ból w tylnej części jamy ustnej, który nasila się podczas jedzenia lub dotykania okolic zatrzymanego zęba. Ból ten może promieniować do ucha, skroni, a nawet szyi, co często bywa mylone z innymi schorzeniami, takimi jak zapalenie zatok czy neuralgia.
Innym charakterystycznym objawem jest obrzęk i zaczerwienienie dziąseł w okolicy zatrzymanej ósemki. Może to być oznaka zapalenia tkanek otaczających ząb, czyli tzw. pericoronitis. W zaawansowanych przypadkach może pojawić się ropień, nieprzyjemny zapach z ust oraz trudności w szerokim otwieraniu jamy ustnej. Zatrzymane ósemki mogą także powodować ucisk na sąsiednie zęby, prowadząc do ich przemieszczenia, a nawet dolegliwości ze strony stawu skroniowo-żuchwowego.
Czy zatrzymane ósemki zawsze wymagają usunięcia?
W niektórych przypadkach zatrzymane ósemki mogą pozostawać w kości przez całe życie i nie powodować żadnych dolegliwości. Jeśli ząb jest całkowicie ukryty w tkankach, nie wywołuje bólu ani stanów zapalnych, a także nie wpływa negatywnie na ustawienie innych zębów, nie ma konieczności jego usuwania. Stomatolog może jedynie zalecić regularne monitorowanie sytuacji za pomocą zdjęć rentgenowskich.
Jednak w wielu przypadkach usunięcie ósemek okazuje się konieczna. Jeśli ząb powoduje ból, uciska sąsiednie struktury lub przyczynia się do stanów zapalnych, jego usunięcie jest najlepszym rozwiązaniem. Decyzję o ekstrakcji podejmuje stomatolog na podstawie badania klinicznego oraz diagnostyki obrazowej, np. pantomogramu lub tomografii komputerowej. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym i zazwyczaj nie wiąże się z długim okresem rekonwalescencji.
Jak wygląda diagnostyka i leczenie?
Aby prawidłowo ocenić sytuację, stomatolog przeprowadza dokładne badanie oraz analizuje zdjęcia rentgenowskie. Na tej podstawie można określić, czy ósemka stanowi potencjalne zagrożenie i czy konieczna jest interwencja chirurgiczna. Proces diagnostyki i leczenia wygląda następująco:
- Badanie kliniczne – lekarz ocenia stan jamy ustnej, zwracając uwagę na obecność bólu, obrzęku i ewentualnych stanów zapalnych.
- Zdjęcie rentgenowskie – pozwala zobaczyć położenie ósemki i ocenić jej wpływ na sąsiednie struktury. Czasem konieczna jest bardziej szczegółowa tomografia komputerowa.
- Konsultacja chirurgiczna – jeśli ząb wymaga usunięcia, stomatolog omawia przebieg zabiegu oraz możliwe powikłania.
- Ekstrakcja zęba – zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym i w większości przypadków trwa kilkanaście minut.
- Okres gojenia – po usunięciu zęba należy stosować się do zaleceń lekarza, unikać gorących posiłków, intensywnego wysiłku oraz palenia papierosów przez kilka dni.